سؤال:
شرک یعنى چه؟ چگونه از شرک رهائى یابیم تا مصداق آیه مبارکه «لا تشرک بالله ان الشرک لظلم عظیم» سوره لقمان آیه 13 نبوده باشیم.
جواب: از [حضرت آیت الـله حاج سید محمّد محسن حسینی طهرانی]
هو العالم
شرک در مقابل توحید بمعناى شرکت مؤثر و سببى در محاذات اراده و مشیّت پروردگار و در عرض آن، بخلاف توحید که انحصار اراده و مشیّت را در ذات خدا دانستن است و این اراده در نزول اسماء و صفات در عالم اعیان و شهادت تحقق مى یابد. در دیدگاه توحید و عرفان هیچ اراده و مشیّتى در مقابل خواست و اختیار حضرت حقّ نمى تواند عرض اندام نماید و تمام خواستها و اراده ها در طول خواست و اراده حضرت حقّ است نه در عرض آن، و لهذا انتساب حوادث و قضایا چه بصورت کلّى و چه بصورت جزئى به اراده و مشیّت پروردگار بر مى گردد و این مسئله هیچ منافاتى با اختیار مکلّف در انجام تکلیف ندارد، زیرا او مقهور و مجبور اراده حقّ نیست، بلکه نفس اختیار او فعل حقّ است در او ظهور و تجلّى یافته است. و امّا شرک بمعناى اینست که در سلسله طولیّه علل و معلولات، علّتى و سببى جداى از سیر سلسله علل بدون انتساب به ذات احدیّت در ایجاد و یا اعدام حادثه اى دخالت داشته باشد. بنابر این تصوّر و تخیّل این معنى بمعناى شریک و انباز قرار دادن غیر ذات پروردگار است با حضور حضرت حقّ در ظهور حوادث و قضایا.